محصولات گواهی شده:
محصولاتی هستند که تولید آنها براساس عدم استفاده و یا مصرف در حد مجاز از نهاده های شیمیایی صورت میگیرد. آنالیز و کنترل در موارد مدنظر (به طور مثال عدم وجود نیترات، سرب، آنتی بیوتیک و …) مطابق با استانداردها و آییننامههای مربوطه صورت می گیرد. فرآیند بازرسی برای این محصولات به صورت موردی بوده و در آن رابطه گواهی صادر میشود.
محصولات IPM، محصولات تولید شده براساس آییننامه تشویقی، همچنین محصولاتی که تحت عنوان محصول سالم در بازار عرضه می شوند نمونهای از این محصولات هستند.
• محصول سالم:
محصولی است که ضوابط سه گانه الزامی (استاندارد سه گانه) در تولید محصولات غذایی را رعایت کرده و تحت کنترل استاندارد های الزامی و اجباری کیفیت غذایی در کشاوری قرار دارند. اين محصولات دارای حدود مجاز باقیمانده آفت کش، عناصر، فلزات و سموم می باشند و ماحصل اعمال استانداردها و برنامههای مديريتي بر اساس معیار های مشخصی مانند کدکس،MRL ، ADI و …. هستند.
• محصول IPM:
مدیریت تلفیقی آفات (IPM) شامل به کارگیری مجموعهای از روشهایی است که ضمن دستیابی به کنترل اقتصادی و پایدار آفت، استفاده از مواد شیمیایی و در نتیجه خطرات زیستمحیطی را به حداقل میرساند. از آنجایی که جمعیت آفت و روشهای کنترل آن تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر نوع رقم، نوع خاک، توپوگرافی، پیشینه کشت، شرایط آب و هوایی و … قرار میگیرد لذا برای هر منطقه ارائه یک برنامه مدیریتی بر مبنای یافتههای تحقیقاتی امری ضروری است.
تولید این محصولات با هدف تولید محصولات فاقد یا دارای حد مجاز باقیمانده سموم، آفت کش ها، عناصر و فلزات سنگين و مايكوتوكسين ها هستند، که تحت کنترل و اعمال استاندارد های کشاورزی و عملياتهاي مشخص قرار می گیرند. مديريت تلفيقي آفات نیز IPM (Integrated Pest Management)، در سال 1967 توسط سازمان خوار و بار و كشاورزي سازمان ملل (FAO) تایید گرديد و در اواخر قرن بيستم، با گسترش علم اكولوژي، شيمي و… سعي شد سمومي توليد گردد كه به طور اختصاصي بتواند آفت مورد نظر را كنترل كرده و به حشرات مفيد و طبيعت خسارت كمتري وارد آورد كه به آن كنترل تلفيقي آفات گفته شد و شامل یک یا چند روش كنترل نظير: شيميايي، بيولوژیکی، زراعي و… به طور توام میباشد تا تراكم جمعيت آفات يك اكوسيستم در زير آستانه زیان اقتصادي قرار گيرد. صدور گواهی محصولات کشاورزی سالم و با مدیریت تلفیقی آفات IPM در بخشهای مختلف از جمله مزارع، باغات، محصولات گلخانه ای، صنایع تولید مواد غذایی و خوراکی یا صنایع تبدیلی قابل اجرا می باشد.
كليه مراحل فعاليتها و صدور گواهينامه در صورت انطباق نتايج آزمايشات انجام می شود.
نمونهای از اهداف تولید این محصولات به شرح ذیل میباشد:
1) تولید محصول در شرایط مديريت کامل كنترل آفات
2) ایجاد شيوهاي نوین در تولید محصول كه طي آن با حفظ محيط زيست، جمعيت فعال آفات كنترل و در زير سطح آستان زيان اقتصادي نگه داشته می شود.
3) اصلاح کاربردهاي بی رویه نهاده هاي شیمیایی که اخیرا موجب نگرانی هاي فزاینده در بخش کشاورزي، محیط زیست و حفاظت از منابع شده است.
• استاندارد تشویقی:
محصولات تولید شده براساس استاندارد تشویقی در کشاورزی را با عنوان “محصولات گواهی شده” میشناسیم که در دستهبندی و نامگذاری عمومی محصولات، در دسته محصولات سالم قرار میگیرند.
استاندارد تشویقی در تولید محصولات کشاورزی با همکاری سازمان استاندارد تصویب شده است.
تولید محصول در واحدهای تولیدی (گلخانه، باغ، مزرعه) براساس رعایت نسبی اصول و مبانی کشاورزی پایدار و تحت نظارت صورت گرفته و محصول تولید شده به آزمایشگاههای مرجع استاندارد جهت تعیین میزان باقیمانده سموم، عناصر سنگین و نیترات ارسال میشود.
شرکت بازرسی-گواهیکننده دارای تائید صلاحیت پس از بررسیهای لازم، گزارش نهایی جهت صدور یا عدم صدور گواهینامه مربوطه (پروانه استاندارد تشویقی) را به اداره استاندارد استان ارسال می نماید.
به دنبال استانداردسازی و ارتقاء کیفیت محصولات تولیدی، تولیدکنندگان میتوانند علامت استاندارد تشویقی را دریافت نمایند که این نوع استاندارد، جایگزین خوبی برای استاندارد اجباری است.
چه در خصوص استاندارد اجباری و چه استاندارد تشویقی، از محصولات نمونهبرداری میشود و بازرسیهای لازم نیز صورت میگیرد.